Қазақтың қандай қорқынышты дәстүрлеріне куә болып жүрміз

Әлеуметтік желіде кішкентай баланы жылатып, қылқындырып жатқан видео тараған еді. Видеода мал сойылып, малдың өңешімен, шамамен 2-3 жасар баланың тілі шықсын деген ырыммен қылқындырып жатқаны түсірілген. Бұл ырым сөйлемей жүрген бала, сөйлеп кетеді-мыс. Кейбір оқырманадар оны шикі ішек дегенді айтқан.

Ғаламторда күйеу жігіт пен қалыңдықты жерге отырғызып, басынан шикі етпен ұрғылағандардың әрекеті қызу талқыланды. Ырымның бұл түріне таңданыс білдіргендер көп. Видеоға бір-біріне арқа сүйеп отырған жас жұбайларды ақ жаулықты аналар шикі етпен аластап жатқаны түскен. Олар жас жұбайлардың төбесіне ақ орамал қойып, екеуінің басынан алма-кезек етпен ұрғылайды.

Үйінен ұзатылып жатқан бойжеткенді туысқандары ақ кілемге жеңгелерімен бірге отырғызып, сыңсу айтып шығарып салған бейнежазбасы желіде тарап, ел арасында кеңінен талқыланған еді. Бірақ, мұның қандай салт екенін көпшілік сол күйі түсінбей-ақ қойды. Бұл рәсімнің еліміздің қай өңірінде өткені де белгісіз.

Ұзатылып жатқан ғана емес, оң босағадағы қыздарға да қатысты шулы дәстүр болған. Әлеуметтік желіде 40 жасқа толған қыздың тұсау кесер тойының видеосы тараған. Жазбаға пікір білдіргендер екіге бөлінді. «Негізі, бұл - тұрмысқа шықпай отырып қалса өз теңін тапсын деп ырымдап жасалатын ырым. Тұсау кесер рәсімінде үлкендер бата береді» деп құптағандар да болды. Ал кейбіреулер бұл көрініс дұрыс емес екенін айтқан. «Енді осы жаста сүндетке отырғызғанды да көретін шығармыз», - деп сынның астына алған.

Көне ырымның бірі жаңа туған сәбидің кіндігін қуырып, бала тумаған әйелдерге жегізу дәстүрі де болған көрінеді.

Сондай-ақ, ғаламтор арқылы тараған жаңа түскен келіннің басына жылқының жүгенін тағып, ары-бері жетектеген ененің әрекеті де елді таңдандырған.Онда жүгенделген келінді енесі бөлмені айнала жетектеп жүр. Бұл рәсімге тағы бірнеше әйел жиналған.

Біраз бұрын желіде әйелдер тыржалаңаш қатысатын «түйе шешпек», «тайлақ тартпақ» немесе «жалаңаш би» деп аталатын ойынның фотосы тараған. Ашық дереккөздерге сүйенсек, бұл ойын қазақта ғана емес, түркі тайпаларында болған. Ойынның шарты бойынша үстінде қалың кілем жауып, асыл бұйымдар артқан түйенің бұйдасын жалаңаш әйел тісімен шешіп жетектеп әкетуі керек. Оған жас келіншек шығады екен. Өткен ғасырда Ұлытау баурайында болған аста «түйені шешпекке» шыққан әйел «үлкендерінің көрген жерің, кішілерің туған жерің» деп келіп, шөккен түйенің бұйдасын тісімен шешіп әкеткен делінеді.

Бұл ойынды суретші Николай Хлудов та өз суретінде бейнелеген. Онда бір аста түйенің бұйдасын тісімен шешіп жатқан жалаңаш әйелдер көрсетіледі.