Экспорттық өнім көлемін арттыру – кәсіпкерлер алдында тұрған міндет. Асылында өз тауарын шығаратын әр бизнес субъектісі шетел нарығын көздейтіні белгілі. Алайда, бұл ретте ескерер дүние жетерлік. Мәселен, тауарды ұсынатын елдің ішкі талаптарын орындау шарт.
Соңғы 5 жылда бал экспортының көлемі әлде қайда ұлғайған. Бұған дейін Ресейге жөнелтіліп келген тәтті өнімді Шығыс Қазақстан облысының омарташылары Қытай, АҚШ тонналап жіберген. Мамандардың айтуынша балдан өзге ет, және дәнді-дақыл түрлері де шетел нарыған жол тартты.
Ауыл шаруашылығы өнімдері, әсіресе, табиғи өнімге деген сұраныс бүгінде артқан. Еуразиялық экономикалық одақ аясында талаптары ескерілген тауарды өзгеге саудалауда мемлекет тарапынан көрсетіліп жатқан қолдау жетерлік. Ауғанстан, Тәжікстан және Өзбекстанға бізден экспортталатын өнім қатарында дәнді-дақылдардың да алар үлесі бар.
Отандық марал өсірушілер де өнім көлемін ұлғайтуды көздейді. Бұл үшін шетелдік тәжірибеге жүгініп, озық технологияны қолданған жөн. Денсаулыққа пайдасы мол отандық панта өніміне шетелде сұраныс жоғары. Дегенмен, тиісті көлемде мүмкіндікті қолдана алмай отырғанын шаруалардың өздері де мойындайды. Қазақстанда маралдың 95 пайызы елдің шығысын мекен етеді. Мамандар «бір кездері дүркіреген шаруашылықтың соңғы 10-15 жылдағы жәйі мәз емес» дейді. Кербез жануардың саны азайып, өнімінің арзандауы соған дәлел. Сондықтан, облыстың марал өсіруші кәсіпкерлері саланы дамытуға мүдделі. Бұл үшін шетел тәжірибесі ескеріліп, қолданысқа енгізілуде.
Отандық панта өнімдері Оңтүстік Корея, Гонгконгта табиғи тазалығына байланысты сұранысқа ие. Дегенмен, қазақстандық шаруалар маралдың мүмкіндігін толық пайдаланып отырған жоқ. Осы істе тіс қаққан мемлекеттер дәрі-дәрмекті былай қойғанда тағам өнімдерін жасап пайда тауып отыр. Сондықтан, «Атамекен» кәсіпкерлер палатасы жергілікті кәсіпкерлерге барынша көмек қолын созуда.
Өр Алтайды мекен еткен маралдарды өсіру қазір облыстың басқа да аудандарында қолға алынған. Катонқарағайдан бөлек, Көкпекті, Күршім, Алтай, Ұлан аудандарында аталған шаруашылықты дөңгелетіп отырғандар бар. Кәсіпкерлердің межесі – марал өнімдерін органикалық бағытта шетелге шығару.
Сонымен қатар шетелге ғана саудалап қоймай медицина саласныда да кеңінен пайдалауды мақсат тұтады. Адам денсаулығын жақсартуға арналған өнім түрлерін молайтып, қолда барды ұқсатып пайдалану зерттеуден нәтиже күтетін азаматтардың басты мақсаты.
