Ұлт жоспарының үшінші бағыты индустрияландыру мен экономикалық өсімге арналғаны белгілі. Бұл бағытта Батыс Қазақстан облысында айтарлықтай жұмыстар атқарылуда. Өңір басшылығы жаңа өндіріс орындарын ашу мен инвестиция тартуға жете мән беруде, деп хабарлайды NewTimes.kz тілшісі.
Өткен жылы облыс экономикасына 355 млрд теңге инвестиция тартылған болатын. Ал бүгінгі таңда өңдеу өнеркәсібі бойынша облыс аумағында Орал қаласының (70%), Бөрлі (14%), Зеленов (6,5%) және Теректі (5,5%) аудандарының үлес салмақтары басым. Ал өзге аудандар ауыл шаруашылығы саласын дамытумен дендеп айналысуда.
Үдемелі индустриалдық-инновациялық даму бағдарламасы облыс экономикасына тың серпін берді. Соның нәтижесінде өндіріс нысандары артып, жұмыс орындары көбейді. Мәселен, аталмыш бағдарламаның бірінші бесжылдығында, яғни 2010-2014 жылдар аралығында облыста жалпы құны 257,6 млрд теңгенің 31 инвестициялық жобасы іске қосылып, 1828 тұрақты жұмыс орны ашылды.
Екінші бесжылдықта Ақ Жайық өңірінде 72 млрд теңгенің 11 жобасын іске қосу көзделуде. Соның нәтижесінде 469 жұмыс орны құрылмақшы. Осы жерде екпін түсіріп, айта кетейік, жаңадан ашылатын жұмыс орны бірінші бес жылдықпен салыстырғанда төрт еседей аз. Мұны облыстық кәсіпкерлік және индустриалды-инновациялық даму басқармасының мамандары жаңа жобалар соңғы үлгідегі технологиялармен жабдықталғанымен, яғни автоматтандырылғанымен түсіндіреді, сол себепті олар адам күшін көп қажет етпейді.
Жоспарланған 11 жобаның екеуі өткен жылы жүзеге асырылды. Оның бірі – «Батыс Пауэр» ЖШС-ның «ГТЭС 200 МВт. 100 МВт бірінші іске қосу кешені» жобасы. Бұл жобаның облыс үшін маңызы зор. Өйткені ол Жайық жұртшылығын энергетикалық тәуелділіктен біржолата құтқармақ. Аталмыш компания бұл жобаны толықтай жүзеге асыруды 2017-2019 жылдарға жоспарлап отыр. Былтыр қуаты 200 МВт болатын газтурбиналы станса құрылысының бірінші кезеңі пайдалануға берілді. Орал қаласының маңындағы Зеленов ауданындағы Белес ауылында орналасқан жаңа өндіріс ошағының болашағы зор. Индустрияландыру картасы арқылы жүзеге асырылған екінші жоба – облыстың ең шалғай ауданы саналатын Бөкей ордасындағы сүт өнімдерін өндіретін цех. Бұл жоба бойынша жаңа өндіріс орны тәулігіне 500 литрге дейін өнім шығара алады. Аудан орталығы - Сайқын ауылында орналасқан бұл цехта пастерленген сүт, қаймақ және айран өндіріледі. Өнімді Ресейге шығару да көзделуде.
Жоспар бойынша биыл Батыс Қазақстан облысында жеті жоба іске қосылуы тиіс. Мұның үшеуі өткен жартыжылдықта жүзеге асты деуге болады. «Конденсат» АҚ-ның К-5 экологиялық класты жоғары стандартқа сай жанар-жағармай өндіру жобасы ағымдағы жылдың 1 шілдесінде Елбасының қатысуымен өткен телекөпір шеңберінде іске қосылғанына барша қазақстандықтар куә болды. Бөрлі ауданында орналасқан аталмыш өндіріс орнында қазіргі уақытта құжаттарды рәсімдеу жұмыстары жүргізілуде. Кәсіпорынның алғашқы өнімдері жақын аралықта нарыққа шығарылмақ. 2012 жылдан бастап қолға алынған бұл жоба Кеден одағының техникалық регламент талаптарына сай жоғары октанды этильденбеген бензин шығаруға бағытталған. Кәсіпорында болашақта 200 мың тоннадан астам жоғары сапалы отын өндірілмек, сөйтіп аймақтың жанар-жағармай импортына тәуелділігі жойылады. Яғни ендігі жерде облыс пен көршілес өңірлер Ресейдің жоғары сапалы жанармайына тәуелді болмайды.
«Фирма Родник» ЖШС-ның бөтелкедегі ауыз су өндіретін кешені – екінші жоба. Аталмыш кәсіпорын 5 мың литр су шығарды. Биыл жүзеге асқан үшінші жоба – «Батыс Нық» ЖШС-ның етті қайта өңдеу кешені. Қазіргі таңда мұнда жабдықтарды тексеру жұмыстары жүргізілуде. Өнім осы айдың соңына дейін шығарылады деп күтілуде.
Ал қалған 4 жоба жыл аяғына дейін іске қосылуы тиіс. Соның бірі – ұсақ бетондық бұйымдарды шығару бойынша зауыт құрылысы. «Спецстройсервис» ЖШС-ның бұл жобасы бойынша бүгінде құрылыс-монтаждау жұмысы аяқталды. Қазіргі уақытта зауытқа неміс жабдықтары жеткізіліп, кәсіпорынды іске қосу жұмыстары жүргізілуде. Екіншісі, «Орал Полимер» серіктестігінің темірбетонды жабын плиталарын өндіруді ұйымдастыру бағытындағы жобасы. Бүгінде бетондық бұйымдарды шығаруға арналған жобаны іске қосу жоспарлануда, мұндағы құрылыс-монтаждау жұмыстары толық аяқталды. Үшінші жоба – «Зенит» Орал зауыты» АҚ-ның құрғақ салмағы 600 тоннаға дейін болатын жаңа класты кемелер өндірісін игеру және ірі габаритті өнімдер шығару жобасы. Кәсіпорында бүгінде құрылыс-монтаждау жұмыстары жүргізілуде. Төртінші жоба – бекіре балықтарын өсіру мен қара уылдырық шығару аквакешенінің құрылысы. «Тәжірибе-өнеркәсіптік аква өндірісінің оқу-ғылыми кешені» ЖШС-на қарасты бұл жоба «Парасат» АҚ-ның қатысуымен жүзеге асырылуда. Аквакешен толық қуатында жұмыс істегенде 131 тонна балық еті, 10 тонна уылдырық өндірілмекші. 42 адам осы жерден өз нәпақасын табатын болады. Қазір кешенге инженерлік желілер тартылуда. Зауытқа қажет құрал-жабдықты жеткізу мен монтаждау бойынша технологиялық се-
ріктес ретінде бұл салада үлкен тәжірибесі бар ресейлік компания таңдалып алынды. Ал құрал-
жабдық Еуропадан жеткізілмекші. Бұл жоба бойынша ғылыми-технологиялық өнеркәсіп аквакешенінің негізінде тұнық сумен қамтамасыз ету жағдайында бекіре балықтар өсіріліп, қара уылдырық шығарылады. Бұл қазіргі таңда тым азайып кеткен бекіре балығы мен қара уылдырық өндірісін қалпына келтіруге мүмкіндік береді.
Ал қалған екі жоба 2017-2018 жылдары жүзеге аспақшы. Оның алғашқысы «Foamsil» Орал пеносиликаттық компаниясы қолға алғалы отырған минералдық ұнтақ, сұйық натрилық шыны және пеноәйнек шығаратын зауыт құрылысы. Ал екіншісі - «Гидроприбор» ҒЗИ» АҚ-ның шағын кемелер өндірісін кеңейту және жаңарту бойынша жобасы. Құны 2,4 млрд теңге болатын бұл жобалар жүзеге асқан жағдайда тағы 103 жұмыс орны ашылатын болады.
Облыстық кәсіпкерлік және индустриалды-инновациялық даму басқармасының басшысы Миржан Сатқановтың айтуынша, индустрияландыру картасына алдағы жылдары шамамен жалпы сомасы 3,4 млрд теңгеге болатын тағыда үш жаңа жобаны енгізу жұмыстары жүргізілуде. Олар: кірпіш өндіру бойынша зауыт құрылысы («134» ЖШС), ет өңдеу кешені («Кублей» ЖШС), ірі қара малы мен ұсақ мал терісін өңдеу цехы («Пош Руно» ЖШС). Егер бұл жобалар ойдағыдай жүзеге асып жатса 200-ге жуық жұмыс орны ашылады деп күтілуде.
Индустрияландыру бағытындағы бұл жұмыстар Батыс Қазақстан облысының экономикасын технологиялық тұрғыдан жаңғыртылуына жағдай туғызып отыр. Енді олар өзге елдерге кәсіпорындармен бәсекелес бола алады. Сөйтіп жергілікті кәсіпорындар өз өнімдерін сыртқы нарыққа қиналмастан экспорттай алады.
Сәкен МҰРАТҰЛЫ,
Батыс Қазақстан облысы
